Vanilya
Vanilya, tatlılarda, dondurma yapımında, reçellerde, kısaca aromasını sevdiğiniz her yerde kullanılan bir bitkidir. Vanilla Planifolia Latince adı olan bitkinin anavatanı Meksika, Antil, Madagaskar ve Cava bölgeleridir. Salepgiller familyasından olan bitkinin yetiştiği yerler tropikal ülkelerdir. Bir bağ bitkisi olan vanilyanın geçmişi oldukça eskidir.
Bir de çok ilginç hikayesi vardır. Güney Amerika'nın kuzeydoğusunda ve Meksika'da Atlantik Okyanusu bölgelerinde daha fazla yetişen vanilya, önceleri kokusu nedeniyle tapınaklarda kötü ruhlardan korunmak amacıyla kullanılmış. Sonradan Meksika bölgesinde içeceklerin tatlandırılması amacıyla kullanılmaya başlanmış.
Amerika'nın keşfiyle beraber, İspanyollar kakao bitkisiyle vanilyayı 1520 yılında Avrupa'ya getirmiştir. Bundan sonra dünyanın her yerinde tanınmaya başlanmıştır. Vanilya yetiştiriciliği oldukça özen isteyen bir işlemdir. Bitkinin yetiştirildiği yerlerde bulunan bir arı türünün polenize ettiği vanilya, daha sonradan elle polenize etme suretiyle yetiştirilmeye başlanmış. Bunu bulan Edmond Albuis'tur. Bu nedenle diğer bölgelerde de rahatlıkla yetiştirilmeye başlanmıştır.
Vanilya bitkisinin özellikleri nelerdir?
Yassı, sapsız ve etli yaprakları bulunan vanilyanın meyveleri 15-20 cm uzunlukta olur. Tadı acı olsa da insana hoş gelene kokusu vardır. Aynı zamanda iştah açıcı bir kokudur. Yetiştirilen ortalama 150 türü olan vanilyanın en fazla Bourbon, Hint ve Tahiti türü yetiştirilir.
Yetişmesi uzun süren bitkinin meyve vermesi 3 yılı bulur. Bitkinin meyveleri çubuk şeklinde yetişir. Başlangıçta yeşil renkte olan çubuklar, yaklaşık 9 ay sonra bildiğimiz vanilya lezzetini alır. Ağaçtan toplandığı zaman bile yeşil renkte olan çubuk vanilyalarda tat ve aromada tam olarak yoktur. Bilinen tadına ve aromasına kavuşması için, çubukların güneşte kurutulması gerekir. Vanilya yetiştiriciliği işçiliği yüksektir. Herhangi bir tarım ilacı, gübre, zirai ilaç kullanılmaz. Her şey elle yapılır. Dünyada kullanılan baharatlar arasında safranın ardından en pahalı olanı vanilyadır.
Vanilyanın kullanıldığı yerler
Vanilya ile şuruplar ve tozlar üretilir. Fakat her satılan vanilyalı ürünlerin içinde vanilya yoktur. Bunlar genellikle vanilya aroması kullanılarak üretilir. Eğer gerçek vanilya ile üretilmiş olsalar, gerçekten mükemmel bir aromaya ve lezzete sahip olurlar. Vanilya çubuk halinde olduğundan, kullanımı öğütülerek toz haline getirme yoluyla ya da özütünün kullanımıyla olur. Sinir sisteminden, sindirim sistemine özellikle mideye çok yararlı olur. Parfüm üretiminde de baharatlı kokularda kullanılır. Gıda sektöründe ise dondurma yapımında ve tatlılarda daha fazla tercih edilir.
Vanilyayı çubuk şeklinde evde oldukça pratik şekilde kullanabilirsiniz. Yapacağınız sütlü tatlıların içine bir parça çubuk atarsanız, oldukça lezzetli olur. İsterseniz ahçıların yaptığı gibi vanilya özütünü kullanabilirsiniz. Bunun için vanilya çubuğunu yerde bıçakla uzunlamasına kesin. İçinde bulunan özütünü kazıyın. Bunu dilediğiniz yerde kullanabilirsiniz. Dilerseniz çubuk şeklinde reçellerin, balın içine koyabilirsiniz. Vanilya kokusu istediğiniz her yerde bunu kullanabilirsiniz.
Vanilya ister çubuk halinde alınabilir, isterseniz öğütülmüş olarak da alınabilir. Ancak evde öğütmenizi tavsiye ederiz. Kullandığınızın gerçek vanilya olduğunu bu şekilde bilirsiniz. Evde saklarken güneş almayan yerde, kavanozun içinde saklayın. Bu şekilde bir yıl tazeliğini koruyacaktır. Vanilyayı saklamak için buzdolabını kullanmayın. Kavanozda bile ay içerisinde vanilyayı havalandırmanız gerekir. Bayatlamış vanilya kokusundan hemen belli olur. Kendine has keskin aroması azalır.
21.01.2024 10:53:48
Vanilya ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
